Kōrero: Waka

Whārangi 4. Waka tētē

Ngā whakaahua me ngā rauemi katoa o tēnei kōrero

He poto iho, he māmā te hanga o te waka tētē (waka pakoko rānei) i te waka taua. Ko ētahi hiwi i hangaia mai i te poro rākau kotahi. Ko ngā wāhanga o te waka he ōrite tonu ki ō te waka taua: he hiwi, he niao, he kīato, he tauihu, he taurapa. Kāore he whakanikoniko o ngā niao, ā, kāore i whakairotia te tauihu me te taurapa. Ko te whakairo kei te tauihu o te waka e karangahia ana he tētē, he pakoko rānei.

Whakamahinga

He nui ngā whakamahinga o ēnei waka, heoi kāore e nui ngā tikanga mō tēnei waka pērā i te waka taua. Ko ōna kawenga i ngā wai o uta me tai he taputapu, he kai, he tangata hoki. E ai ki ngā kōrero a ngā Pākehā tōmua i ngā tau pokapū o te rau tau 1800, e uta nui ana ngā waka nei i ngā taonga mō te tauhokohoko.

Waka tangata

Ko tētahi whanaketanga i te rau tau 1900, ko te tārai anō i ngā waka mō ngā ākonga kura. E kīia ana ēnei waka, he waka tangata, ōrite ki te waka tētē. Kāore he whakairo o ngā niao, ā, he iti noa ngā whakanikoniko o ngā taurapa. He noa ēnei waka, ā, ka taea e te katoa te whakamahi i te waka tangata.

Me pēnei te tohu i te whārangi:

Hoturoa Barclay-Kerr, 'Waka - Waka tētē', Te Ara - the Encyclopedia of New Zealand, http://www.TeAra.govt.nz/mi/waka/page-4 (accessed 19 March 2024)

He kōrero nā Hoturoa Barclay-Kerr, i tāngia i te 12 Jun 2006