Kōrero: Papatūānuku

Ki tā te Māori, he whanaunga ngā mea katoa o te ao, tētahi ki tētahi; te āhua o ngā rangi, ngā manu, ngā ika, ngā rākau, te rā, te marama, tae rawa ki te tangata.

He kōrero nā Te Ahukaramū Charles Royal
Te āhua nui: Papatūānuku i te takoto o te whenua

He korero whakarapopoto

Ngā whakaahua me ngā rauemi katoa o tēnei kōrero

Papatūānuku – te ūkaipō

Ki tā te Māori titiro ai, ko te whenua ko Papatūānuku ko Papatūānuku ko te whenua. Ko Papatūānuku te whāea o ngā mea katoa o te ao. Ngā rākau, ngā manu, tae rawa ki te tangata, puta katoa mai i te whenua. Whāia, ko te whenua hei ūkaipō. E ai ki ngā kōrero a ētahi iwi, i puea ake te whenua i te wai.

Te orokohanga

Tokomaha ngā tamariki a Papatūānuku rāua ko Ranginui. Nā ā rāua tamariki te tokorua rā i wehe kia aha ai, kia tiaho ai te māramatanga ki te ao. Nāwai ā, ka whānau mai ngā uri o ā rāua tamariki – ngā manu, te tini o ngā ika, ngā hau pupuhi, ngā wai. Ka noho ngā tamariki a Rangi rāua ko Papatūānuku hei tīpuna mō ngā mea katoa i tēnei ao.

Ngā kōrero mō te whenua

Hei ngā kōrero a ētahi iwi, i whānau mai te tangata i te whenua. He nui ngā kōrero mō te tangata me tōna pānga ki te whenua. Tērā tētahi kōrero mō ngā roto i tūkaria e Rākaihautū, te tipuna o te iwi o Waitaha. He tino nui rawa atu ngā wāhi o te whenua i tapaina mō ngā mahi nui i tutuki e te tangata, mō tētahi wāhanga rānei o te tinana.

Whenua

Ko te kupu ‘whenua’ mō Papatūānuku. Heoi, arā ano tērā mahinga o te kupu ‘whenua’ mō te ewe, te kaiwhāngai, te kaitauawhi i te tamaiti e tipu ana i te kōpū o tōna whāea. Kīia ai ngā moutere he ewe, he whenua rānei mai te kōpū o Papatūānuku. Ka whānau mai he tamaiti ki tēnei ao, ka tanumia tōna whenua me tōna iho ki tētahi wāhi i āta wehea. Kīia ai te hunga whai mana ki runga i tētahi whenua, ko te tangata whenua.

Te wahine, te whenua

He pānga nui tō te wahine ki te whenua me te tangata. Inarā ka whānau mai te tangata i te whenua, ka whānau mai hoki a ia i te wahine. He nui te awe o te wahine ki runga i te tangata, ki runga i te whenua.

Whakapapa

Kei ngā whakapapa ngā kōrero mō ngā mātauranga katoa o te ao – ngā pūrākau mō ngā tīpuna, te takenga mai o te tini o ngā ika, te kāhui manu, ngā rākau, ngā kōhatu, te tangata, aha atu.

Tūrangawaewae

Ko te tūrangawaewae te wāhi tau ai tō noho ki tēnei ao. Tērā pea ko ō marae, ko ō maunga, ko ō awa rānei taua tūrangawaewae.

Ka ngaro te whenua

I roto i te rau tau atu i 1800 ka riro te nuinga o ngā whenua o te Māori. Nā tēnei āhuatanga tau mai ai te pōuri me te kaimōhū ki te tini.

Me pēnei te tohu i te whārangi:

Te Ahukaramū Charles Royal, 'Papatūānuku', Te Ara - the Encyclopedia of New Zealand, http://www.TeAra.govt.nz/mi/papatuanuku (accessed 29 March 2024)

He kōrero nā Te Ahukaramū Charles Royal, i tāngia i te 24 o Hepetema 2007