Ngā auahatanga a Rākaihautū i te whenua
Ka nui ngā kōrero a ngā iwi mō te tangata me te whenua. Kapi katoa a Aotearoa i ēnei tūmomo kōrero. Kīia ai ngā roto o Te Wai Pounamu ko Ngā-puna-karikari-a-Rākaihautū. He tipuna nui a Rākaihautū nō te iwi o Waitaha. Kei tēnā roto āna kōrero, kei tēnā roto āna kōrero, ka tuituia ki te kōrero whānui mō Rākaihautū. Hei tauira, ko Te Keteika-a-Rākaihautū tētahi atu ingoa mō te roto o Waihora.
Ngā kōrero mai te puku o Te Ika-a-Māui
He maha ngā kōrero tuku iho mō ngā waiariki i te puku o Te Ika-a-Māui, mai i Whakaari ki Tongariro. Nā ngā tuāhine a Ngātoroirangi, nā Te Hoata rāua ko Te Pupu i waihanga ngā waiariki. I haramai te tokorua nei i Hawaiki ki te kawe mai i te ahi.
He maha ngā wāhi kua tapaina mō Tamatekapua te rangatira o Te Arawa. Ko te ingoa tūturu o te moutere o Rangitoto i Te Waitematā ko Te Rangi-i-totongia-ai-te-ihu-o-Tamatekapua. Ko te ingoa tūturu o te maunga o Moehau i te kūrae o Moehau ko Te Moengahau-o-Tamatekapua, nā te mea i tanumia a ia ki tōna tihi.
Ngā tīpuna o Kahungunu
Ko Rongokako te koroua o Kahungunu, te tipuna o Ngāti Kahungunu. E ai ki te kōrero, he tipuna hōkai nui rawa atu a ia. I mahue ki Whāngārā ōna tapuwae, ka kīia ko Te Tapuwae-o-Rongokako. Kei Te Matau-a-Māui te maunga o Te Mata. Koinei te takotoranga o te tipuna rā, ka kite koe i tōna āhua i ngā hiwi tū tata.
Ko Tamatea-pōkai-whenua te tama a Rongokako. E whai iho nei te ingoa kāinga roa rawa atu i te ao, e kōrero ana mōna: Taumata-whakatangihanga-kōauau-o-tamatea-turi-pūkaka-piki-maunga-horonuku-pōkai-whenua-ki-tānatahu..