He korero whakarapopoto
He aha ia te kiore?
Hanga ririki te kiore. He huruhuru pākākā, heoi, he kiwikiwi he tea te puku. I kawea mai te kiore e ngā waka o ngā tūpuna o te iwi Māori mai i Te Moananui-a-Kiwa.
Te wāhi noho, ngā kai
Hei te awatea ka noho te kiore ki roto i tōna rua. Pō rawa, ka puta ki te kai. Ko ngā kai: he hua rākau pērā i te hīnau; ngā hua me ngā pīpī a te manu; te poraka; te ngārara; tae rawa atu ki te mokomoko.
Te kiore i te ao Māori
E ai ki te kōrero ko Hinemataiti te tipuna o ngā kiore. Nāna ōna uri ngā kūmara i kāhaki i te rua kūmara.
He maha ngā wāhi i tapaina mō te kiore – ko Motukiore tērā, he moutere kei Te Hokianga. Ko Kiore te ingoa o tētahi kāhui whetū. He momo whakairo kīia ai ko kiri-kiore.
Ki te Māori, he kai te kiore, ka huahuatia, ka horahia i ngā hākari.
Te tango me te whakaora i te kiore
E ai ki Te Papa Atawhai he pōrearea, he riha te kiore, he kai nōna i ngā tipu me ngā kararehe māori. I tahia atu ngā kiore i ngā moutere ka nōhia e te tuatara.
E ai ki a Ngāti Wai o Te Tai Tokerau, ko rātou ngā kaitiaki o te kiore. Whakapae ai rātou kei te tohu ngā tikanga me ngā kōrero a te Māori kia manaakitia te kiore.
Tae rawa ki ēnei rā, ruarua noa ngā kiore Māori, kua marara ki ētahi wāhi tawhito, ētahi moutere hāhā.