He korero whakarapopoto
Kararehe
Ka haere tahi te poaka, te heihei, te kurī me te kiore i runga i ngā waka tangata i hoea ai Te Moananui-a-Kiwa, heoi, ko te kurī me te kiore anake i ora ki Aotearoa. I te wā tōmua, he nui te kainga o te kekeno, te aihe, te moa. Patua rawatia ai te moa kia ngaro rawa atu, te kekeno kia iti rawa iho. Waihoki, ka kainga te kurī, te kiore me ngā manu iti.
Ngā tipu
Nā te Māori te kūmara, te taro, te hue, te uwhi me te tī pore i mau ki Aotearoa. Nā te mātao o te āhuarangi o Aotearoa, he uaua ēnei kai te whakatipu. Ka whakatōkia te kūmara ki ngā tahataha, kia mahana ai i te rā. He mea tāpiri te kirikiri ki te oneone kia rere atu ai te wai, kia mahana ake ai te one.
Ka keri te Māori i te aruhe, ka nanao ki ngā hua, ngā rau, ngā pakiaka, te waihonga i ngā rākau i te ngahere.
Te ika me te mātaitai
Ki te Māori he mea nui te mahi ika. Me kī, ko te mangā ki Te Wai Pounamu, ko te tāmure ki Te Ika-a-Māui. Waihoki, ka mahia te mātaitai, te karengo, te kōura me te kina, ka hangaa ngā pā tuna ki ngā awa kia rere ai ki roto hīnaki.
Te wātaka mahi kai
Ka tohu te wātaka i ngā mahi o te tau. Tērā Matariki whakakau ana mai, e, ko te mātahi o te tau! Ka hāngai ngā mahi ki te maramataka, ki ngā rere o te marama.
Te rangatira me te tohunga
Ko te rangatira te kaiwhakarite i ngā mahi, ko te tohunga te kaitaki i ngā karakia whakamānawa i te mauri o te kai.
Te tauhokohoko kai
Ka tauhokohoko ngā hapū me ngā iwi i te kai hei aha, hei hiki mana. Ko te tikanga ia, ka koha kai ana te tangata ki tētahi atu, ā tōna wā me hoki mai he kai nui atu. Ka tauhokohoko ngā iwi ki tai i ngā kai pērā i te ika, te mātaitai me te karengo, mō ngā kai o te tuawhenua, pērā i te huahua me te hīnau.
Ngā mahi tangata tahi, ngā mahi rōpū
Ka taea e te tangata kotahi ētahi mahi pērā i te hopu manu me te tāwhiti kiore. He wā anō ka rāhuitia he rākau mahi kai, he ara kiore rānei ki tētahi tangata, whānau rānei.
Heoi, tērā ētahi ohu mahinga kai nui rawa atu. He wā anō ka whakarōpū te āwhiwhi 1,000 tāngata ki te mahi ika, kotahi kiromita te roa o ngā kupenga. Mō ngā hākari nui, he nui māra ka whakatōkia. Tērā ētahi pā nui, i noho kāinga mō te hia mano tāngata.
