Ngā kararehe tauhou
Hāunga te heihei, ko te poaka te tino kararehe ki ngā iwi o Te Moananui-a-Kiwa. Heoi, kīhai ēnei kararehe i ora ki Aotearoa. Ahakoa te tūoi, kainga tonutia ai te kurī me te kiore.
Ngā kai pūmua
I te taenga tuatahitanga ki Aotearoa, kāore he āwangawanga ki ngā tāngata i te korenga o te poaka me te heihei, nā te nui me te rahi o te aihe me te kekeno. Āwhiwhi e 200 koma-mano te taumaha o te kekeno, ko te nuinga he pai hei kai. Ahakoa te korenga o te heihei, tērā tētahi manu nui ki Aotearoa, i tapaa ko te moa – te kupu i Te Moananui-a-Kiwa mō te heihei. E 75 koma-mano te taumaha toharite o tēnei manu, ā, haurua o te tinana ka pai te kai. Arā atu anō ngā momo manu āhua rahi.
Te korenga o ngā manu me ngā kekeno
He wā roa tonu kātahi anō ka paopao te hua o te moa. Nā te kaha o te patupatunga me ngā panonitanga ki te taiao, ka ngaro atu te moa. He pērā anō te āhua i te kekeno, nā te kaha patupatunga, ka iti rawa. Whāia, ko te pito tonga o Te Wai Pounamu anake te wāhi e kitea te rahi o te kekeno.
Te hī ika
Nō te taenga ki Aotearoa, ka panoni ngā tikanga me ngā taputapu hī ika a te Māori kia tika ai ki Aotearoa. Ki Te Moananui-a-Kiwa, mahia mai ai te pā maimoa i te te anga mātaitai peara; nō te taenga ki Aotearoa ka hangaa i te kōhatu, te kōiwi, te papa rānei. He maimoa ake tā ngā iwi o Te Wai Pounamu hei hopu i te mangā, he maimoa ake hoki tā ngā iwi o Te Ika-a-Māui hei hopu i te kahawai.
Te ahuone
Kīhai i ora ki Aotearoa ngā rākau mai i Te Moananui-a-Kiwa. Ka mutu, me uaua ka tipu te kūmara, te taro, te hue, te uwhi, te tī pore, te aute.
Ka panoni ngā tikanga whakatipu, penapena i te kūmara kia hāngai ai ki te āhua ki Aotearoa. Otirā, ka whakatipuria te kūmara ki ngā tahataha e anga ana ki te raki. Ka tāpirihia te kirikiri me te waro ki te oneone hei pupuri i te mahana, hei pana atu hoki i te wai. Ko te rua kūmara te wāhi takawai puritia ai ngā kūmara ka kainga me ngā kūmara huri.
Nāwai ā, ka nui haere ka nui haere ngā mahi ahuone. Te āhua nei, i te taenga ki Aotearoa ka tīmata wawe ngā mahi ahuone.
Te ara ki te ngākau
Tērā tētahi wahine tapairu, i te whiriwhiri ko wai hei tāne māna. Kāore i manaakitia te tono a te tangata whakatō kūmara, e ai ki te tapairu rā, ka tū he pakanga, ka takatakahia ngā māra, ka murua ngā pātaka kai. Kāore i manaakitia te tono a te kaihopu tuna, i te mea hei ngā waipuke anake te nui o te tuna, pērātia hokitia te tono a te kai hī ika, nā te mea me marino te moana kātahi anō ka pai te hī ika. I te mutunga ka moea e te wahine rā te kaipatu aruhe, nā te mea e kore tēnei kai e mimiti.
Aruhe
Ka noho ko te aruhe hei kīnaki i ngā hua o ngā mahi ahuone a te Māori. Hāunga te uaua ki te keri i te aruhe, kei ngā wāhi katoa. Ka oti te mahi i te aruhe, e kore e kino. Inahoki te kupu mō te aruhe, ‘Te tūtanga tē unuhia’.
