Kōrero: Ngā waewae tapu

Whārangi 7. Te Moana-a-Toitehuatahi

Ngā whakaahua me ngā rauemi katoa o tēnei kōrero

Tāneatua

Ko Tāneatua te tuakana o Toroa, te rangatira o runga i a Mataatua. Ko Tāneatua tonu te tohunga i a Mataatua. Ka ū te waka ki Whakatāne, ka heke, ka haere a Tāneatua kia torotoro ki ngā whenua ki uta, ki te wao nui o Te Urewera. Ka tīmata āna hīkoi katoa i te puke o Ōtarahioi, kīia ai ko Te Kurī-a-Tāneatua. Kitea tonutia ai tēnei puke kei waenganui pū i te tāone o Tāneatua.

Te hīkoi tuatahi

I tana haerenga tuatahi ki roto o Te Urewera, ka piki a Tāneatua i te awa o Ōwhakatoro, tae rawa atu ki tōna pūkaki; tapaina ai e ia ko Te Waipōtiki-a-Tāneatua. Whāia, ka toro i te awa o Whakatāne, tapaina ai e ia ko Hinemataroa, mō tōna hoa wahine. He maha ngā wāhi nāna i tapa i te awa, pērā i Ngā Māhanga-a-Tāneatua (ngā kōawa o Kānihi me Ōhora). Ka waiho e Tāneatua te puhi o Mataatua ki Pūrākau, ka whakatūria he kāinga ki ngā tahatika o te kōawa o Tāneatua. Ka tae rā anō ia ki te tihi o Whakataka i te pae maunga o Huiarau. Ka pikitia e Tāneatua a Maungapōhatu i mua i te hokinga ki Ōtarahīoi.

Te hīkoi tuarua

I tana haerenga tuarua, ka piki a Tāneatua i te awa e mōhiotia nei i ēnei rā ko Te Waimana, tapaina ai e ia ko Tauranga. I konei ka huri, ka whai a Tāneatua i te kōawa o Waiiti ki te rāwhiti, kia tae ki tētahi tāhuna nāna i tahu kia wātea ai mō te whakatipu aruhe. Ka tapaina e ia taua wāhi ko Te Wera-a-Tāneatua. Ka whakanōhia e ia he kaitiaki, he tipua ki ngā awa, ngā kōawa, ngā wairere nāna i kite.

Me pēnei te tohu i te whārangi:

Rāwiri Taonui, 'Ngā waewae tapu - Te Moana-a-Toitehuatahi', Te Ara - the Encyclopedia of New Zealand, http://www.TeAra.govt.nz/mi/nga-waewae-tapu/page-7 (accessed 21 April 2024)

He kōrero nā Rāwiri Taonui, i tāngia i te 24 Sep 2007