Kōrero: Ngāti Porou

Te kōhuru i a Poroumata

Te kōhuru i a Poroumata

He kōrero tēnei nā Mohi Tūrei mō te patunga ki Whareponga o Poroumata, rangatira o Ngāti Ruānuku. Nā Poroumata ko Te Ataakura, te kōkā o Tūwhakairiora, nāna i whai utu mō te matenga o Poroumata. Koinei te wāhanga tuatahi o te kōrero a Mohi Tūrei, i whakapākehātia e Ātirīkona H. W. Wiremu (H. W. Williams). I roto tēnei kōrero i te whakaputanga o Te Ao Hou o te Kōanga, 1953. Nā Russell Clark ngā pikitia mai i taua whakaputanga.

‘O Poroumata raua ko tona wahine ko Whaene he rangatira, he mokopuna na Porourangi. Ko to raua iwi ko Ngati Ruanuku. Ko nga hapu nunui i roto ko Hore, ko Mana, ko Te Koreke, ko Te Mokowhakahoihoi, ko Te Pananehu, ko Te Pohoumauma.

Ka mahi te iwi i te kai, ka kawe ma Poroumata, i te hinu, i te ika, me era atu kai katoa. Ka hi te iwi i te ika, ka haere nga tumau o to Poroumata pa ki nga awa ki te tiki i nga ika i tena ra, i tena ra; nawai ra i pai te tiki, kua kino. Kua riro ma ratou e tango nga ika i nga taumanu. Ko nga ika i mahue atu ka kotia mai nga tata, nga whatu-aro, nga upoko o nga hapuku. Kua uru hoki nga tama ki taua mahi. Ko ia kaore i te mohio: tana he atawhai tonu i te iwi.

Ka whakatakoto whakaaro te iwi kia patua a Poroumata. I tetahi po ka titiro ia ki te po tu i waho i te Omanga e taruru ana, ki te Ika o te rangi me nga Patari, ki te tae pukohu tataiore e taipua ana i nga maunga. Ka ki ia ‘He marino tua-ukiuki apopo, he kawatawata tata moana te koangiangi; ka haere au ki te moana.’ I te ata ka eke ia ki tetahi o nga waka, ka tae ki te taunga. E kupapa ana te tini o nga waka. Ka wara ia ki te mounu i ana matau. Ka kamo nga whatu o nga tangata o te ihu ki o te ta, me o te ta ki o te ihu. Ka pera katoa nga tangata o nga waka ra, ka kamo katoa, me te tohu mai kia patua. Ka patua, ka mate. Ka pokaia te puku me te ngakau, ka maka ki te moana, ka pae ki uta. Waiho iho nei hei ingoa mo te wahi i pae ai, ko Tawekatanga o te ngakau o Poroumata. Huaina iho ki te taunga ko Kamokamo. E mau nei ano aua ingoa.

Ka mate ra a Poroumata, ko wai hei ngaki i te mate? Kei te hari ra hoki te iwi, ka kai noa ia i ana kai. Ka tangi nga tamahine ki to ratou papa, a Te Ataakura, a Materoa, a Tawhipare. He roa te tangihanga me te mamaetanga o nga wahine nei ki to ratou papa. – Kati tera.’

Te whakamahi i tēnei tūemi

Te Ara - The Encyclopedia of New Zealand
Reference: Te Ao Hou 2, no. 1 (Spring 1953), p. 12.

This item has been provided for private study purposes (such as school projects, family and local history research) and any published reproduction (print or electronic) may infringe copyright law. It is the responsibility of the user of any material to obtain clearance from the copyright holder.

Ngā whakaahua me ngā rauemi katoa o tēnei kōrero

Te tuhi tohutoro mō tēnei whārangi:

Tamati Muturangi Reedy, 'Ngāti Porou - Ngā uri o Toi', Te Ara - the Encyclopedia of New Zealand, http://www.TeAra.govt.nz/mi/document/653/te-kohuru-i-a-poroumata (accessed 21 April 2024)

He kōrero nā Tamati Muturangi Reedy, i tāngia i te 8 Feb 2005, updated 1 Mar 2017