Te ngahau kāuta
E ai ki te kaiwhakapāhō a Kingi Biddle, ‘kia hui tahi mai te Māori, ka puta hoki ngā whakakata’.1 I te tau 2012 ko Biddle te kanohi mō te hōtaka tīwī nei Te Kāuta, arā he hōtaka pahupahu kōrerorero. Ko te kaupapa o tēnei whakaaturanga he tīkaro ake i ngā mahi o muri, te whakawhiti kōrero kāuta nei me te whakakata tētahi i tētahi.
He maha ngā kaupapa ka kōrerotia i runga o Te Kāuta, mai i ngā kōrero hītori tae atu ki ngā maharatanga mō ngā wā o te tai tamarikitanga, engari he wairua ngahau tonu te katoa. I te ao Māori o mua o nāianei hoki, he mea nui te wairua ngahau. Mā te whakakata anō hei whakamahea, hei whakamāmā rānei i ētahi āhuatanga katoa.
Te whakakata i ngā mahinga toi: Michael Parekowhai
E rongonui ana ngā mahinga toi whakaahua a Michael Parekowhai mō te rerekē me te koi. Pērā i ngā arewhana mā i whakaatuna ki tētahi o ngā matapihi o te taiwhanga toi o Tāmaki-makaurau, hei tāna ‘ko te rite ki te kāpata haina o taku kuia’. Ko ētahi anō o ana mahinga toi ko ngā rakuraku 10 – hei maharatanga mō ngā kaiwhakaari Māori me tērā o ngā waiata rongonui ‘Tekau Kutā’; he tītītōrea kaitā me tētahi piano tino whakairo nei. ‘He tino taonga te whakakata i te tangata tae noa ki ngā mahi toi. Kia menemene rā anō te tangata kātahi ka āhei ki te whakaaro ake.’2
Te papa o ngā kata
E ai ki tētahi rangahau wāhi kaimahi Māori o te tau 2007, ‘he rerekē te wairua ngahau o te Māori i tērā o te Pākehā, tae atu ki ngā take whakakata me te āhua tonu o te whakakata.’ Ki te Māori ko te āhua o te tuku tonu i te kōrero he mea nui mō te whakakata. ‘He reo tinana hoki tō te Māori – inā ia te haka. Ka oreore kau ana te katoa o te tinana. Nā reira k o ngā kanohi, ko te tinana hoki e whakakōrerotia ana. Ko ngā autaia nei kāore e kōrero ā-waha noa iho ko ō rātou āhua katoa kē.’3