He kōrero tuku iho mō te ingoa o Whāngārei.
Te Whanga-o-Reitū, Te Whanga-o-Reipae rānei
Ko te ingoa a Whāngārei, e kōrero ana mō te whanga o Reitū, mō te whanga o Reipae rānei. He tuakana teina a Reitū rāua ko Reipae, nō Waikato; i huri rāua hei manu, ka rere whakateraki atu i Waikato. Ka noho a Reipae ki Kaipara. Ka rere tonu a Reitū kia tae ia ki te whanga i ingoatia mōna; i reira ka mate kanehe atu ia ki a Manaia. Kei tētahi atu kōrero e mea ana, nā tētahi manu nui a Reitu rāua ko Reipae i waha i tōna tuarā, ā, tau ana, ka moe a Reipae i a Tāhuhu-pōtiki.
Whanga-rei
Arā anō te kōrero kei te kī, he toka tū moana (Castle Rock) a Whangarei ki kō mai o Marsden Point. Ka whakatūria ki konei ngā tautiaki o te whanga. Ko te tikanga o te ingoa whanga-rei i konei, ko te whanga i te hoariri.
Whangarei-te-rerenga-parāoa
Ko tētahi atu tikanga o te ingoa o Whāngārei, mō tētahi wāhi whakarauika, whakahuihui. Nā Ngāti Wai te whanga i tapa ki te ingoa, a Whangarei-te-rerenga-parāoa, nā te huihui o te parāoa ki te whanga ki te kai i te wā o te raumati. Kei tētahi atu kōrero, ko te whanga he wāhi hui o ngā rangatira.
Whangarei-o-te-tohorā
Ko te tikanga o tēnei ingoa, ‘e whanga ana i te rei o te tohorā’. Ka hoki atu ngā kōrero ki te wā i whakamātau ai tētahi tohunga mata i te ruānuku kia whakaatuhia ōna tino mātauranga. Ka whakahokia ngā pātai a te tohunga mata e te ruānuku, ‘E whanga nei koe i te rei o te tohorā?’