Kōrero: Mātauranga hangarau

Kua tuwhera te ao Māori ki te ipurangi – mena he waea he rorohiko tā rātou. Kua puta hoki he papamahi reo Māori me te Māori Google, tae atu ki ngā rautaki a te hunga ki te hanga i te tauwāhi. Rawe kē ki ngā Māori o Aotearoa ipurangi ki te whakapā ki ngā whānau kei Ahitereiria.

He kōrero nā Basil Keane
Te āhua nui: Creators of Māori Google check a website

He korero whakarapopoto

Ngā whakaahua me ngā rauemi katoa o tēnei kōrero

Te whakamahi a te Māori i te IT

Ahakoa he nui te Māori i tere hopu i te hangarau ipurangi (IT), he maha anō ngā take i pōturi te kapo ake a te iwi Māori whānui i te ipurangi i ērā atu iwi. Nō konei ka hua tētahi ‘wehenga matihiko’ i waenganui i te Māori me ērā atu iwi o Aotearoa. 

Kua whakapau kaha ngā wānanga ki te tuku i ngā rorohiko hei whakamahi mā ngā Māori me te ako i te mātauranga hangarau.

Koinei anō te whakapau kaha a ētahi iwi.

Ko NZMIS te kaitaunaki matua a te Māori mō te ipurangi. Arā anō te pae tukutuku ko Nekeneke. Kei konei tētahi wāhi hei whakawhitiwhiti kōrero. I tīmatahia tēnei e Huarahi Tika Trust. I puea ake a Te Huarahi Tika i te hiahia o te Māori ki te whakamahi i ngā iarere o Aotearoa.

He marae mariko

Me he noho tawhiti te tangata mai i o rātou tūrangawaewae, ka taea tonu e rātou te hono atu ki ō rātou marae i runga i ngā whārangi ipurangi ā-iwi. He maha ngā pārongo, ngā hītori, ngā pārongo rēhita ā-iwi, ngā wāhi whakawhiti kōrero, ngā kōrero e pā ana ki ngā kokoraho Tiriti o Waitangi me ngā tohutohu reo Māori. He nui noa atu ngā whārangi ipurangi e tautoko ana i te reo Māori.

He hikaka te Māori ki te whakamahi i te ipurangi – he whārangi Bebo tō te Kīngi Māori.

He hononga ipurangi hohoro a KAREN e whakamahia ana e ngā whare wānanga, whare pukapuka, pūtahi rangahau, kura, whare taonga hoki o Aotearoa. Ka whakamahi ngā Māori i tēnei whārangi mō ngā whakawhitiwhiti whakaaro.

Mana whakairo ā-iwi

Kua whakamahia e iwi kē atu ngā pikitia me ngā kōrero a te Māori.

Te Reo Māori

Ka roa te wā kātahi ka wātea mai te tohutō ki runga i te ipurangi. I te tau 2009, ka wātea mai i runga i a Windows, Microsoft Office me Google. Ko ngā wāhitau tūranga tuarua ka kaha whakamahia ko te .maori.nz me te .iwi.nz. E whakamahaere ana a NZMIS ki te whakatakoto i te tūranga wāhitau teitei rawa: .aa.

Me pēnei te tohu i te whārangi:

Basil Keane, 'Mātauranga hangarau', Te Ara - the Encyclopedia of New Zealand, http://www.TeAra.govt.nz/mi/matauranga-hangarau (accessed 29 March 2024)

He kōrero nā Basil Keane, i tāngia i te 11 o Māehe 2010