Whānau me te hapū
Ka mahi ā-whānau, ā-hapū hoki te Māori. Ko te kaumātua te kaiārahi i ngā mahi o te whānau. Ka mutu ko te rangatira te kaiarataki i ngā mahinga nui a te hapū, pērā i te waihanga pā me te hao ika.
He mana tuku iho tō te rangatira, heoi he mea nui tonu tōna kaha ki te mahi.
Whakangungu wāhi mahi
He kōrero tuku iho te tikanga whakaaro a te Māori, ā, kei ngā waiata me ngā haka ngā tohutohu whakahaere i ngā mahi a te iwi. Ka tauiratia ngā mahi katoa i te ao tūroa, i ngā whetū me ngā pua ngahere – hei tauira, e kī ana te kōrero, ‘Ka rere a Matariki ka wera te hinu’, arā, i te kohitinga o Matariki i ngā ata i te kaupeka o Pipiri, kua mōmona te huahua.
Mahi ā-marama
He mahi kē mō ia marama o te tau, pērā i te whakawātea whenua, te whakatō, te hauhake, te hī ika, te hī tuna me te patu manu.
Kāre rātou i tau ki te mahi kotahi, hei kaihī, hei kaiwhakatipu, hei kaipatu manu rānei, engari i whāia ngā tohutohu o te tau, o te whānau, hapū rānei. He kaimahi ngā tamatāne pakari, ā, ki te tauātia kua hāpai katoa rātou i te rākau.
Ngā mahi ā-apa
Mā te tāne anake ētahi mahi, mā te wahine anō etahi. He rite tonu te wā ko ngā tāne ngā kaitawhiti kiore, kaipiki rākau, kaihī me ngā toa pakanga. Ko tētahi atu mahi nui a te tāne he keri aruhe, ā, mā ngā wāhine e tunu.
Ko te mahi raranga ka waiho mā ngā ringa o te wahine. He tapu rawa ētahi mahi mō te wahine, pērā i te hanga whare me te tārai waka.
Te tono rangatira tāne
Kei ngā whakataukī pēnei e whakahauhia ana kia moea te tangata pukumahi, ‘E moe i te tangata ringa raupā.’
Taurekareka
Ko ngā mauhere a iwi kē ka taurekarekatia. Kāre e āhei te tangata tapu kia pā ki te hāpai ō me te tangata noa.
He wā kua taka tētahi hapū ki raro i te manaakitanga o tētahi atu. Ko te utu mō tēnei he tuku, hāunga tērā, i a rātou tonu tō rātou mana motuhake.
Tohunga
Kāre i ārikarika ngā momo tohunga, pērā i te tohunga whakairo, tohunga whaihanga, tohunga tārai waka me te tohunga tā moko.
