Kōrero: Tangaroa

Whārangi 3. Tinirau rāua ko Kae

Ngā whakaahua me ngā rauemi katoa o tēnei kōrero

Nō mua rā anō te kōrero mō Tinirau rāua ko Kae, kei Aotearoa, kei ngā moutere hoki o Te Moananui-a-Kiwa. Ko Tinirau te tipuna o ngā ika katoa. Ko Te Motutapu-o-Tinirau tōna kāinga. Ki ētahi, kei raro tēnei kāinga i te moana. Kīia ai te iwi o Kae, ko Te Aitanga-a-Te Poporokewa (Ngā Uri o Poporokewa – he tohorā).

Te tohi i a Tūhuruhuru

Ka whānau mai a Tūhuruhuru, tama a Tinirau rāua ko Hine te iwaiwa, ka haere a Tinirau ki te rapu tohunga hei whakahaere i te tohi. Ko tōna haerenga tērā ki Te Tihi-o-Manono, ki reira ka tīkina a Kae hei tohi i a Tūhuruhuru. Ko tō rāua hokinga tērā ki Te Motutapu-a-Tinirau. Ka tohia te tamaiti rā. Ka tono a Tinirau ki a Tutunui tana tohorā mōkai, ka tapahia tētahi wāhanga o tōna kiko hei utu i a Kae. Ahakoa te waka i whakaratoa e Tinirau hei whakahoki i a ia ki tōna kāinga, ka hiahia a Kae mā te tohorā kē a ia e mau ki tōna kāinga. Ahakoa tana āwangawanga ka whakaae a Tinirau. Ka tohu ia ki a Kae, kia tata ki uta ka oraora te tohorā, me maunu a Kae.

Te matenga o Tutunui

Tē aro atu o Kae, arahina ana e ia a Tutunui ki uta, pae rawa. Kātahi ka haehaea, ka taona te tohorā ra ki ngā umu o te iwi o Kae. Kawea ana e te hau te kakara o te kiko o Tutunui ki a Tinirau. Ka whakarite a Hine te iwaiwa i tētahi tira wāhine tae atu ki a Raukatauri te atua o te pūtōrino - kia haere ki te kāinga o Kae ki te hopu i a ia. Nā tō rātou kūare ki tōna āhua ake, ka meatia atu rātou kia whakangahautia te hau kāinga kia kata, e kitea ai ngā niho tāpiki o Kae.

Ka hopukina a Kae

Nō te taenga atu o te tira wāhine rā ki te kāinga o Kae, i te huihui ngā tāngata ki te whare tapere mō ngā whakangahau o te pō. E noho ana a Kae i tōna nohoanga ka tata ki te whatitoka o te whare. Ka haka ngā wāhine rā, ka kōrero i ngā pūrākau, tē kata a Kae. Kia mahi rā anō rātou i te oni ka kata a Kae, ka kite ngā wāhine rā, ko Kae tērā me ōna niho tāpiki. Nāwai ā, ka warea a Kae me tōna iwi i te moe. Kātahi ka mauria a ia e ngā wāhine rā ki te moutere o Tinirau, ki roto i tētahi whare ōrite ana ki tōna ake. Nō tana ohonga ake ka pātai ia he aha te take kei te noho a Tinirau kei roto i tōna whare. I reira ka patua a Kae e Tinirau, ka ea te patunga o Tutunui.

Me pēnei te tohu i te whārangi:

Te Ahukaramū Charles Royal, 'Tangaroa - Tinirau rāua ko Kae', Te Ara - the Encyclopedia of New Zealand, http://www.TeAra.govt.nz/mi/tangaroa/page-3 (accessed 18 April 2024)

He kōrero nā Te Ahukaramū Charles Royal, i tāngia i te 12 Jun 2006