Kāwhaki tangata
Ka whakatangi te patupaiarehe i tana kōauau ki te whakawai i ngā wahine pūrotu; kātahi ka whakahokia ki tōna puninga, ka aitia, ka tukua kia haere. Whāia, ka karanga te patupaiarehe ki a ia, me haere te wahine rā.
E ai ki te Māori, he uri ngā tāngata urukehu me ngā kōrako nō te patupaiarehe me ngā wahine nā rātou i ai. Ki te hopukina he tāngata e ngā patupaiarehe, ko ētahi ka mauheretia, ko ētahi ka tukuna, ko ētahi ka patua.
Te ārai i te patupaiarehe
He rautaki anō hei ārai i te patupaiarehe. Tērā te kōrero mō te tangata rā a Whanawhana; hei ngā wā kua tata te patupaiarehe, ka pania ō rātou whare ko ōna whanaunga ki te kōkōwai, ka tahuna ā rātou umu, he anuanu hoki ki te patupaiarehe ēnei mea.
Ko ētahi Patupaiarehe ka wehi i te mura o te ahi, nā reira kia mura tonu ngā ahi tangata i te pō. Tohungia ai ngā tamariki kia kaua e puta ki waho i te pā, kei mau rātou i te patupaiarehe.
Pākehā
He kupu anō te ‘pakepakehā’ mō te ‘patupaiarehe’. Ko te whakapae nō konei te kupu rā te ‘pākehā’. Ki tā te Māori titiro, he rite te āhua o te tangata Pākehā ki te patupaiarehe – he kiritea, he urukehu.
Te Māori mete kupenga ika
Tērā te rangatira a Kahukura i te haere i tētahi o ana haerenga i te tai tokerau. I tētahi pō ka moe ia ki tētahi one mokemoke. Nā te aha, ka oho ia, ka rongo i ētahi reo e kōrerorero ana, e katakata ana. Ka kite a Kahukura i te iwi patupaiarehe e kukume ana i tā rātou kupenga puhake i te ika. Ahakoa tana mataku, ka whakamomoka a Kahukura ki waenganui i te iwi rā ki te tāhae i te kupenga rā me te ako mō tōna hanganga. Nā tana hanga poto me tana urukehu, tae atu ki te pōuri, kāore a Kahukura i arongia e te iwi patupaiarehe rā. Ka taka te whakaaro i a Kahukura, ki te whakaroaroa i te iwi patupaiarehe rā. Whāia, ka āwhina a ia i te iwi patupaiarehe rā ki te tuitui ā rātou ika poka ki runga taura, hāunga ā Kahukura tuituinga, i waiho e ia kia tangatanga kia takaroa ai te mahi. Nō te pūaotanga o te ao, ka marara ngā patupaiarehe, ka whakarērea tā rātou kupenga me ngā ika. Whāia, ka ako a Kahukura i ngā mōhiotanga mō te hanga kupenga hei ako ki tōna iwi.
Miru te patupaiarehe
Nā te patupaiarehe rā nā Miru te Māori i ako ki ngā karakia me ngā mātauranga o tōna ao. Ka moe a Miru i tana wahine Māori; whāia, ka mauria e ia tōna hungarei ki tōna ao kia akona ki ngā karakia me ngā tikanga. Nā konei tau ai te mākutu, te ātahu, ērā pūkenga ki te ao Māori. I tua atu, ka akona te iwi Māori ki ngā tākaro whai me ngā tākaro tititorea.
