E rua ngā pūrākau mō te ngārara me ngā waka o ngā tūpuna. Ko te kōrero tuatahi mō te tiaki i te taiao, ko te kōrero tuarua mō te taenga tuatahitanga o te aitanga pepeke ki Aotearoa.
Ko Rātā me te tini o Hakuturi
Karangatia ai ngā ngārara, ngā manu, ngā tūrehu, ko te tini o Hakuturi. Ko tā rātou mahi he whai utu mō ngā tūkinotanga ki te ngahere.
Tērā te kōrero mō te tangata rā a Rātā, ka haere pokanoa ki te ngahere ki te tua rākau hei tārai waka. Ka kotia e ia te pū, ka tapahia ngā peka. Ka mutu tērā ka hoki a Rātā ki te kāinga mō te pō. I tana haerenga, ka puta te tini o Hakuturi me tā rātou whakatakariri i ngā mahi pokanoa a Rātā. Waihoki, ka tahuri rātou ki te whakatū anō i taua rākau, ki te hono anō i ngā peka me ngā maramara. E rua ngā topenga a Rātā, e rua ngā wā ka tū anō te rākau rā, i te mahi a te tini o Hakuturi.
Nāwai ā, ka huna a Rātā, ka kite i te tini o Hakuturi kua puta ki te whakatū anō i te rākau. Ka whiu a Rātā i tana kupu kanga mō tā rātou whakapōrearea i āna mahi. Ka whakahoki te iwi rā, ‘Rātā ware, nō hea tō mana te tuatua i a Tāne? Kāore i te tika ō mahi.’ Ka pōuri a Rata. Heoi, ka whakaae te tini o Hakuturi mā rātou e tārai he waka mōna. Nā ngā pūngāwerewere te tauihu me te taurapa o te waka i whakanikoniko ki te whakairo.
Ka nui ngā pūrākau a ngā iwi o Te Moananui-a-Kiwa e whakamārama ana ko ēhea ngā whanonga tika o te tangata. Ka whakatairangatia te nui o te whanaungatanga me te wao nui a Tāne. I kōrerotia te wāhi ki ngā karakia, tae atu ki te aronga ki te taha wairua i mua i ngā mahi katoa i te taiao.
Kua eke mai ngā ngārara ngau kino
Tērā te kōrero e mea ana nā Manaia te namu me te waeroa i mau ki Aotearoa mā runga i tōna waka, hei aha, hei ngaungau, hei whakamangeo i te tangata, hei utu hoki mō tana kore karangatia ki tētahi hākari a ngā iwi. Ka tukuna e ia te namu me te waeroa ki Pēwhairangi, kātahi ka marara ki ngā tōpito o te whenua.
Te taenga o ngā ngārara ki Aotearoa
E ai ki tētahi kōrero a te iwi o Ngāti Porou, nā Wheketoro mā te aitanga pepeke i kawe ki Aotearoa mai Te Moananui-a-Kiwa, mā runga i te waka Māngārara. Ko ngā pepeke o runga ko te weri, te whē, ko ētahi atu hunga ngaoki, tae atu ki ētahi mokomoko, pērā i te tuatara, me te teretere, me te tuatara. Ka ū a Māngārara ki Whanga-o-keno i Te Tai Rāwhiti. I mua i te ahunga o Wheketoro ki uta, ka mahue e ia te nuinga o te aitanga pepeke ki Whanga-o-keno ‘kei riro i te ringa hao a te tangata’. 1