Kōrero: Kaumātua

Hēnare Tōmoana

Hēnare Tōmoana

Ka mea a Hēnare Tomoana ki a Te Wiremu (Atirikona Hamuera Wiremu): ‘Ki te morehu kaumātua o Heretaunga, ka karanga au ki a koutou – engari kua pahemo koutou katoa, ā, kua toe mai ko koe. Pupū ake te ngākau i te aroha. Engari au i te kaumātua, heoi nā te rironga o ō mātou kaumātua kua kīa mai ahau he kaumātua. I meatia ahau kia ako i te iwi, ā, ko te tūmanako ka ara te tētē kura o te iwi Māori otirā mō tēnei reanga; kua tutuki taku wawata i te rangi nei. E tika ana kia aratakina te hunga rangatahi e ngā kaumātua ki te ara tika, e tū rangatira ai rātou. Engari me ngāwari mātou. Nā mātou nā ngā kaumātua tonu i whakataha mai. Kaua mātou e whakarērea. Ā te wā mā koutou hei whakakī ngā tūranga nei, e hiki ai te mana inā kaumātua ai koutou. Tēnā koutou' ('He kupu whakamarama', Te Pipiwharauroa, Hui-tanguru 1902, p. 3).

E kauhau ana a Tōmoana ki te hui a te rōpū tauira o Te Aute i te tau 1902. E anga ana ōna kōrero ki ngā rangatahi Māori, arā mō te pueatanga o tētahi rangatira. Ākene pea ko Apirana Ngata tērā e kōrero ana ia. Nō muri mai tū ai a Ngata hei mema Paremata. Hāunga anō tāna kī ake ehara ia i te kaumātua, kei ngā tau 70 te pakeke o Tōmoana i tērā wā.  

Te whakamahi i tēnei tūemi

Niupepa: Maori newspapers
Reference: Te Pipiwharauroa: He kupu whakamarama, February, 1902, p. 3

This item has been provided for private study purposes (such as school projects, family and local history research) and any published reproduction (print or electronic) may infringe copyright law. It is the responsibility of the user of any material to obtain clearance from the copyright holder.

Ngā whakaahua me ngā rauemi katoa o tēnei kōrero

Te tuhi tohutoro mō tēnei whārangi:

Rawinia Higgins and Paul Meredith, 'Kaumātua - Kaumātua me āna mahi', Te Ara - the Encyclopedia of New Zealand, http://www.TeAra.govt.nz/mi/document/28356/henare-tomoana (accessed 20 April 2024)

He kōrero nā Rawinia Higgins and Paul Meredith, i tāngia i te 5 May 2011