Te Mana o te Reo Māori – he rauemi marau
He aratohu mā te pouako
Te Mana o te Reo Māori – he rauemi marau
Kei tēnei kete ngā rauemi whakaako, akoako hoki hei āwhina i ngā ākonga me ngā pouako ki te tūhura i ā rātou ake hononga ki te reo Māori.
Mā tēnei rauemi e taea e ngā ākonga te tūhura i ngā kōrero hītori e pā ana ki ngā kerēme mō te reo Māori i haria ki te Taraipiunara o Waitangi me te whakarauoratanga o te reo Māori.
Ka mārama ake ngā ākonga ki ngā take matua pēnei i te Whakapapa, te Tūrangawaewae, te Whanaungatanga, te Mana Motuhake, me te Kaitiakitanga nā roto i ngā ākonga hītori mō te reo Māori.
I waihangatia ēnei rauemi i runga i ngā hītori o Aotearoa tonu me ngā kaupapa o Te Takanga o te Wā. He tautoko ki te whakaako i tētahi paerewa mahi, he whakamahi rānei ki roto i ngā kōwae akoranga kua hangaia kētia.
Te Takanga o te Wā i te reo Māori – Te Kete Ipurangi
Te kawe mai i Te Mana o te Reo Māori ki ō ākonga
He Kupu Whakataki
E 10 ngā whārangi, A4 kōnae ūhōputu.
- He kupu whakataki o tēnei rauemi reo Pākehā (kōnae ūhōputu, 1MB)
- He kupu whakataki o tēnei rauemi reo Māori (kōnae ūhōputu, 1MB)
Mā ēnei kupu whakataki ka tautoko koe ki te:
- whakauru tēnei kaupapa ki ngā ākonga
- hono atu tēnei kaupapa ki Te Takanga o Te Wā
- whakamahi o te tukanga pakirehua pāpori
- whakamahi i ngā rauemi katoa e whai ake nei.
Mō te pukamahi a te ākonga
Tōku Ara Reo Māori
E 12 ngā whārangi, A4 kōnae ūhōputu.
- Te pukamahi a te ākonga ki te reo Pākehā (kōnae ūhōputu, 0.8MB)
- Te pukamahi a te ākonga ki te reo Māori (kōnae ūhōputu, 0.8MB)
Tōna tikanga mā te ākonga tēnei pukamahi, māna ake hei mahi, ā tōna ake wā, he whai kaupapa, ā, ko Te Mana o te Reo Māori te horopaki ako.
He whakahau i ngā ākonga ki te tūhura i ngā āhuatanga onamata, inamata, anamata hoki e pā ana ki ā rātou haerenga reo Māori. Mā ngā ngohe me ngā tūmahi e āwhina rātou ki te tūhura ngā āhuatanga reo Māori i ō rātou ake hapori – i he ai kitea ai, i rangona ai, i kōrerohia ai: i te kāinga, i te kura, i te hapori, i te taiao ā-rohe, i te whenua me te ao hoki.
Mā tēnei pukamahi ngā ākonga e āwhina ki te whakaata i ō rātou wawata mō te reo Māori mā te whakaaro ake mō:
- ō rātou ake moemoeā mō te reo Māori
- ngā āhuatanga onamata, inamata, i whai pānga ana ki ō rātou haerenga reo Māori
- te āhua o te reo Māori anamata me tōna pānga ki te ao hei ngā rā ki tua
- up te whai wāhi ki te whakarauoratanga o te reo Māori.
He aratohu mā te pouako
He aratohu mā te pouako
E 8 ngā puka ara tohu mā te pouako, A4 kōnae ūhōputu
- Ngā puka ara tohu mā te pouako ki te reo Pākehā (kōpeke, 6.5MB)
- Ngā puka ara tohu mā te pouako ki te reo Māori (kōpeke, 6.5MB)
E iwa ngā aratohu mā te pouako e hono ana ki tēnei rauemi. Ko tēnei te tuatahi o ngā aratohu, he whakatakinga mō tēnei kaupapa, he tautoko hoki i ngā pouako ki te whakamahi i ngā āhuatanga o tēnei rauemi o Te Mana o te Reo Māori. Ko ērā atu o ngā aratohu e waru he hāngai ki ngā wāhanga e waru o te pūrākau matihiko kei runga o Te Tai Whakaea.
Aratohu mā te pouako mō ia wāhanga
Te orokohanga o te reo Māori: he reo Poronīhiana
Te orokohanga mai o te reo Māori me ngā hononga ki ngā reo o Te Moana-nui-a-Kiwa.
He pāhekoheko hou, he kupu hou
Te whakamahinga o te reo Māori me te reo Pākehā i te taenga tuatahi mai o te Pākehā.
Ko te reo Māori, te reo o Niu Tīreni
Ko te reo, He Whakaputanga, ko te Tiriti me te panuku o te mana.
Ngā pakanga me te tāmitanga
Te reo Māori mai i ngā pakanga whenua o Aotearoa ki ngā Pakanga Tuarua o te Ao.
Ka mate haere te reo
Ngā tohenga whai muri i te pakanga ki te reo Māori me te tīmatanga o te pakanga whakarauora.
Ngā kaupapa whakarauora
Ngā nekehanga me ngā whakamahinga ki te whakahoki mai i te reo Māori.
Ko te kerēme WAI11
Te Taraipiunara o Waitangi me te kerēme a Ngā Kaiwhakapūmau i te Reo.
Ngā mahi whakarauora mai i te kerēme
Ngā tohenga me ngā rōpū whakahaere e whakatairanga ana i te reo Māori.
Mō te pūkei whakaahua
He Pūkei Whakaahua o Te Mana o te Reo Māori
E 10 ngā pūkei whakaahua, A4 kōnae ūhōputu
- Te pūkei whakaahua o Te Mana o te Reo Māori ki te reo Pākehā (kōnae ūhōputu, 9.5MB)
- Te pūkei whakaahua o Te Mana o te Reo Māori ki te reo Māori (kōnae ūhōputu, 9.5MB)
E 10 ngā whakaahua kei tēnei rauemi e pā ana ki te pūrākau matihiko mō Te Mana o te Reo Māori. Arā noa atu ngā whakamahinga mō ēnei whakaahua mā ngā ākonga, pouako hoki hei tautoko i ngā akoranga mō tēnei kaupapa. He taharua ngā whakaahua nei. He pātai hāngai kei tētahi taha hei āwhina i ngā ākonga ki te tūhura i ō rātou mōhiotanga e pā ana ki te kaupapa nei. He pārongo anō mā ngā pouako hei whakahaere matapaki ā-rōpū, tūmahi rānei e pā ana ki ngā take matua ote pūrākau matihiko.
Kei ia o ngā whakaahua:
- he rauemi whakaahua
- he pakirehua arotahinga
- he pārongo mō ngā kaiako hei whakahaere matapoki-ā-rōpū, tūmahi rānei
He whakaahua mō ia wāhanga o Te Mana o Te Reo Māori. He whakaahua hoki mō:
- He Hīkoi ki Te Reo Māori
- Te Reo Māori hei Reo Ora
Ngā rauemi katoa
Ka taea e koe te tikiake ngā rauemi katoa e toru ki te kōnae kotahi: