Te putanga o te Pūrongo a O’Regan i te tau 1997
I te tau 1997 ka puta te pūrongo a Gerard O’Regan e pā ana ki te whai kanohi o te Māori ki ngā whare taonga. Kei roto ngā tini whakararu mō te Māori, e eke ai ki ngā mahi taumata teitei, whakahaere hoki. Nō konei putaputa ai te reanga o te whakakitenga Te Māori i ngā whare wānanga. Heoi ka nngana tonu rātou ki te kimi mahi me te whakamahi i ngā pūkenga ahurea Māori.
Te Papa – te kapa Māori me te Mana Whenua
Tae noa ki te tau 2000 ko Te Papa anake te whare taonga i ngana ki te tuku mahi ki ngā ngaio whare taonga Māori. Ko te kaihautū Māori te kaiārahi. I horapa whānui ngā mātāpono o te Tiriti o Waitangi i Te Papa Tongarewa, ā, ka mahi ngātahi ngā kapa i raro i ngā kaiwhakahaere takirua.
Ko tētahi o ngā putanga i te uepū Māori ko te Hōtaka o Karanga Aotearoa, arā, ko te whakaemi i ngā mokamōkai Māori, Moriori hoki kei ngā whare taonga o te ao, me te whakahoki ki te wā kāinga.
Ka waihanga anō te uepū Māori i te taiwhanga o Mana Whenua hei whakaatu i ngā taonga a ngā iwi o te motu. Ka tukuna he wā mā tēnā, mā tēnā hei hora i ā rātou taonga ki roto ki te taiwhanga, ka mutu ka noho tonu te hunga kaumātua o ngā iwi ki te whāngai kōrero ki ngā kaimahi me ngā manuhiri.
Ngā whanaketanga ki Tāmaki Paenga Hira
Nā runga i te whakatau a te hunga kaumātua ka waihanga anō a Tāmaki Paenga Hira i tētahi uepū Māori. I mua atu ka mautohehia te ihu tū a te whare taonga ki te Māori, i te tapitapinga o te taiwhanga Māori i te tau 1999. I te tau 2000 ka waihangatia te tūnga tumuaki me te uepū uara Māori 15 te tokomaha.
Ngā Māori ki ngā whare taonga ā-rohe
Ahakoa kāore e rahi ngā pūtea kāwanatanga, ka ngana tonu nga whare taonga ā-rohe ki ngā kaupapa Māori. Nō te tekau tau 1990 ka hangaia a Pātaka ki Porirua i raro i te mana ārahi o te tohungatoi a Darcy Nicholas. Nō muri mai ko Puke Ariki ki Papaioea te tuatahi o ngā whare taonga kia haurua Māori, haurua Pākehā hoki te poari whakahaere. I te tau 2006 ka tohua a Monty Soutar ki te tūranga kaiwhakahaere o te Whare Taonga o Te Tairāwhiti.
Te hanga a te Māori i ōna ake pūtahi
Ko Te Puia te whare toi whakairo, toi raranga Māori o Aotearoa. He taiwhanga, he whakakitenga hoki kei Te Puia, tae atu ki ētahi pāhekoheko ki ngā mahi i Te Puia i te taha hoki o ngā mahi whakairo, mahi raranga. He whakahaerenga ā-iwi, e whakahaerehia ana e te Māori, ka mutu he Māori katoa ngā kaimahi. Ko te pūtahi toi kōhatu o Te Ana Māori ki Te Tihi-o-Maru tētahi whakahaerenga a Ngāi Tahu. Ka whakamahia ngā whakakitenga me ngā whakawhitiwhiti hei ako i te toi kōhatu, ka takahia hoki ngā wāhi toi kōhatu.
Nō te whakatau haeretanga o ngā kokoraho tiriti ka tahuri te aro a ngā iwi ki te whakatū rua mahara mō ngā taonga e pupuri ana ki ngā whare taonga. Ka haere tonu ngā pāhekoheko a ngā iwi me ngā whare taonga. Ko tētahi hononga ko Te Ahu i Kaitāia – he pūtahi hapori e mau ana i ngā taonga o ngā iwi o Te Rarawa, o Te Aupōuri, o Ngāti Kahu, o Ngāi Takoto me Ngāti Kurī. Ko ngā whakawhitiwhiti hoki ērā a Ngāi Tahu me te whare taonga o Toitū Ōtākou ki Ōtepoti.
Ngā hanganga hou i muri i te tau 2008
Mai i te tau 2008 ka panoni te ao tōrangapū, ā, ka paheke haere ngā tūranga mahi puta noa i ngā whare taonga. Ka warea te Māori ki ngā mahi i waho atu i te tiaki i ngā taonga Māori, mahi takawaenga ki ngā iwi. I ngā tau tōmua o te tekau tau 2010 ka tū te ihu o Te Papa kia whai wāhi te hoa tiriti ki te pae whakahaere. Nā ngā hanganga hou hoki i Tāmaki Paenga Hira i whakakorehia ai te Uepū Uara Māori.
Ahakoa ngā paheketanga ka hoake tonu te reanga hou i ngā whare wānanga ki ngā momo tūranga maha ki ngā whare taonga. Nō te tekau tau 1980 ka waihangatia te hōtaka ao whare taonga i Te Kunenga ki Pūrehuroa, ā, whai muri iho ka tū ko ērā o Te Whare wānanga o Tāmaki, o Wikitōria ki Te Whanganui-a-Tara me Te Whare Wānanga o Ōtākou. Ka whakahaere tonutia e ngā Māori ngā whakakitenga i mawhiti ki ngā tōpito o te ao.