Ko Ngāpuhi te iwi nui rawa o Aotearoa. Ko te manawa o tō rātou rohe kei waenganui pū i Te Tai Tokerau. Totoro atu ai te rohe ki te taha uru me te taha rāwhiti, atu i te whanga o Hokianga ki Pēwhairangi, kātahi ka ahu ki te tonga ki te pari o Maunganui, tae atu ki Whāngārei. E whai ake nei te pātere e whakatakoto ana i ngā tohu whenua o te rohe o Ngāpuhi:
Te whare o Ngāpuhi
He mea hanga tēnei tōku whare
Ko Ranginui e titiro iho nei te tuanui
Ko Papatūānuku te paparahi
Ko ngā maunga ngā poupou
Pūhanga Tohorā titiro ki Te Ramaroa
Te Ramaroa titiro ki Whiria
Ko te paiaka o te riri, te kawa o Rāhiri
Whiria titiro ki Panguru-Papata
Ki te rākau e tū papata ki Te Tai Hauāuru
Panguru Papata titiro ki Maungataniwha-whakarongorua
Maungataniwha titiro ki Tokerau
Tokerau titiro ki Rākau-mangamanga
Rākau-mangamanga titiro ki Manaia
Manaia titiro ki Tūtāmoe
Tūtāmoe titiro ki Maunganui
Maunganui titiro ki Pūhanga Tohorā
Ko tēnei te whare tapu o Ngāpuhi-nui-tonu
Kei tēnā maunga, kei tēnā maunga āna ake kōrero e hāngai ana ki te whare tapu o Ngāpuhi. Anō te maunga o Pūhanga Tohorā, e kiia nei hoki ko Pīhanga Tohorā, he tohorā. He hōpua tapu kei tōna tihi, ko te tāpihapiha o te tohorā tēnā. Ko Te Ramaroa te maunga i whāia e te kaumoana e Kupe kia uru ai ia ki te whanga o Hokianga. Ko Whiria te kāinga o ngā whānau taketake o Ngāpuhi.
He maunga tū tahi a Panguru rāua ko Papata, kei te taha raki o Hokianga; ina pūhia kahatia e te hau, anō he ana hau. Nā te kaha whiu o ngā hau tuauru i te tārua e hono ana i ngā maunga nei, kua piko ngā rākau ki te rāwhiti.
Ko Maunga-taniwha-whakarongorua (te taniwha whakarongo i ngā tai o te uru me te rāwhiti) anake te maunga kei te rohe o Ngāpuhi e taea ai te kite i ngā tai e rua. He tautiaki a Tokerau rāua ko Rākau-mangamanga e tū ana i te pito raki, i te pito tonga o Pēwhairangi. Ko Manaia te tipuna maunga o ngā hapū o Whāngārei, i tapaina ki te ingoa o tētahi o ō rātou tīpuna tawhito. Ko Tūtāmoe te kaitiaki o ngā hapū i te takiwā o te tāone o Tākiwira.
He maunga tapu a Maunganui e tū ana kei waenganui i ngā whanga o Kaipara me Hokianga. Kei reira te takotoranga whakamutunga o ētahi o ngā rangatira nui me ngā tohunga nui o te iwi.