Te Tai – Treaty Settlement Stories

Kōrero: Te Mana o te Reo Māori

Te Kaunihera Māori o Niu Tīreni

Ko te tikanga, i whakatūria Te Kaunihera Māori o Aotearoa hei rōpū matua ā-motu, mō ngā rōpū Māori katoa ahakoa te kaupapa.
Kotahi te wahine e toru ngā tāne e tū ana ki mua i tētahi whare Māori ki Pāremata
Ko te Perehitini o Te Kaunihera Māori o Aotearoa, ko Graham Latimer (waenga-matau) rāua ko Ben Couch, te MP mō Wairarapa (waenga-mauī), kei te kōrero ki ngā tumu o Te Whanganui-a-Tara ki a Rosalie Hurst rāua ko Tamahae Stirling i tētahi hui pāremata, ki roto o Mātangireia ki Pāremata, 4 o Whiringa-ā-rangi 1977.
Alexander Turnbull Library; Tohutoro: EP/1977/4485/13-F.

I tēnā rohe, i tēnā rohe o te motu, ka tohua he tangata nō ngā rōpū Māori ā-rohe ki te whakakanohi i te Kaunihera Māori ā-rohe. Mā ēnei e tohu ko wai mā ngā māngai mō te Kaunihera Māori o Aotearoa.

I whakatūria te Kaunihera i raro i te Ture Whakawhanake Hapori Māori 1962, ā, ko tōna mana whakahaere he titiro ki ngā take oranga o te Māori, ki ngā take whakawhanaunga ā-iwi hoki. Kāore ōna mana whakahaere i ngā rōpū ā-iwi.

I tautokohia te kerēme WAI11 e te Kaunihera Māori ki mua i Te Rōpū Whakamana i te Tiriti o Waitangi, ā, i kaha tonu te whakatairanga i ngā hua mō te reo Māori, pērā i te kēhi nui i te tau 1992, i haere ki mua i te aroaro o te Kōti Pīra, i muri, ki te Rūnanga Ruānuku o te Kūini, e tono ana kia whakamanaia te ao Māori me te reo Māori i roto i ngā mahinga pāpāho, i mua i te huringa o te Kāporeihana Pāpāho (BCNZ) hei hinonga pāpāho Karauna arumoni hou. Nā tēnei kēhi i hua mai te rōpū pūtea tautoko o Te Māngai Pāho. Ko te heamana o te Kaunihera i tērā wā, ko Tā Graham Latimer. He mema hoki a Tā Graham o Te Rōpū Whakamana i te Tiriti o Waitangi i te wā i whakawākia ai te kerēme WAI11. Ko Tā Eddie Durie te heamana o te Rōpū Whakamana mō taua take.

Ngā haurongo
katoa
Māori