Te Tai – Treaty Settlement Stories

Kōrero: Te Mana o te Reo Māori

Ngā Tamatoa and Te Reo Māori Society

I whakatūhia te rōpū whakahē o Ngā Tamatoa i te tau 1970.
He rangatahi Māori e noho ana ki ngā arapiki o Pāremata.
Ko ngā mema o Ngā Tamatoa i ngā arapiki o Pāremata, 11 o Whiringa-ā-rangi 1972. Ki muri (mauī ki te matau): ko Toro Waaka rātou ko John Ohia, ko Paul Kotara, ko Tame Iti. Ki mua (mauī ki te matau): ko Orewa Barrett-Ohia rātou ko Rawiri Paratene ko Tiata Witehira.
Dominion Post Collection, Alexander Turnbull Library; Tohutoro: EP/1972/5388/11a

Nā ngā mahi a tēnei rōpū whakahē me ana karanga kia whakamanahia te Tiriti o Waitangi, ka puta kē te āhua o te whawhai mō ngā mōtika Māori. Tētahi o ā rātou rautaki he petihana huri i te motu, e karanga ana kia ākona te reo Māori i roto i ngā kura, ā, he tāpae ā-motu hoki mō ngā kaupapa here a te kāwanatanga.

Ko Tāmakimakaurau te papa kāinga o Ngā Tamatoa. I roto hoki o Te Whanganui-a-Tara tētahi rōpū hapori, arā, ko Te Hōhaieti o te Reo Māori, e pakanga ana i te tāmate haere o te reo Māori, me te heke haere o te hunga ko te reo Māori tō rātou reo tuatahi.

Nā te āwhina a Te Huinga Rangatahi ki te kohikohi waitohu, ka kohia e rātou e hia kē mano waitohu mō te petihana reo Māori. Ka mauria atu ki Pāremata i te 14 o Mahuru 1972. Ko tēnei petihana te tīmatanga o te ao hou, he ao whakarauora ake i te reo Māori.

Ētahi mema ō mua o Ngā Tamatoa – ko Hone Harawira, ko Tame Iti rātou ko Larry Parr – e uia ana rātou e Rawiri Paratene, ko a ia hoki te aronga o te pakipūmeka.
NZ On Screen: Ngā Tamatoa: 40 Years On

Māori